Reitsma's Route naar Rome
Reitsma’s Route naar Rome is een schitterende toeristische fietsroute van ongeveer 2180 km van Amsterdam naar Rome via Duitsland en Oostenrijk. Je fietst door mooie, afwisselende landschappen en sfeervolle oude steden en stadjes. Vooral tot en met de Alpen is de route erg rustig, vaak zelfs autovrij. Toch kom je wel van tijd tot tijd door een plaatsje met winkels en horeca. Na de Alpen worden fietspaden en stille weggetjes schaarser. Ook daar is echter naar de rustigste wegen gezocht.
Onnodige hellingen zijn vermeden, maar je zult toch over de Alpen, de Apennijnen en de heuvels in Centraal Italië moeten. In de Alpen is bij beide bergpassen hulp van trein of bus mogelijk, maar bij de beklimmingen daarna is dat niet het geval.
Langs de route zijn hotels en B&B's in overvloed. Fietskampeerders komen vrijwel iedere dag langs één of meer campings.
Anders dan de St. Jacobsfietsroute is deze route niet opgezet als pelgrimsroute. Je kunt hem als pelgrim natuurlijk wel volgen, maar verwacht dan niet dat je overal als pelgrim begroet wordt. Ook zijn er onderweg niet talloze onderkomens speciaal voor pelgrims.
De route is in beide richtingen beschreven en wordt helemaal met GPS ondersteund. Soms zijn er onverharde wegen gebruikt, maar die zijn met een randonneur of hybride prima te doen. Wil je per racefiets gaan, volg dan de asfalt-alternatieven die in de gidsen zijn opgenomen voor de langere onverharde gedeelten. Wil je ook de kortere onverharde stukken zoveel mogelijk vermijden, download dan de speciaal voor de racefiets gemaakte asfalttracks. Die wijken soms een beetje af van de route in de gids.
De gidsen hebben een praktische ringband en bevatten niet alleen overzichtelijke kaartjes met daarnaast een duidelijke routebeschrijving, maar ook hoogteprofielen, fraaie foto's, aardige achtergrondinformatie, toeristische tips en uitgebreide accommodatielijsten: zie de preview.
Deel 1: Amsterdam – Garmisch-Partenkirchen (1079 km)
Fietspad in het Kocherdal |
Het eerste deel voert van de Hollandse polders en rivierenlandschappen langs de romantische burchten aan de Rijn en Neckar, door het idyllische dal van de Kocher en het vriendelijke heuvelland van Zuid-Duitsland naar Garmisch-Partenkirchen aan de voet van de Alpen. Daarbij kom ja langs talloze mooie steden en stadjes als Koblenz, Boppard, Heidelberg, Ellwangen en Augsburg.
Van de drie delen is dit eerste deel het meest geschikt voor beginnende fietsers of fietsers met jonge kinderen. Vrijwel het hele parcours van deel 1 is zeer autoluw en er hoeft maar weinig geklommen te worden, zoals je in het hoogteprofiel onder Veelgestelde vragen kunt zien.
Heel leuk is de Rur Ufer Radweg, die vanaf de Duitse grens 60 km lang het kabbelende riviertje de Roer volgt. Over een paar lage uitlopers van de Eifel bereik je daarna bij Remagen de Rijn. Zo worden drukke steden als Duisburg, Düsseldorf en Keulen vermeden. Van Remagen tot Bingen fiets je meestal direct naast de rivier. Het traject Koblenz – Bingen met zijn gezellige wijnstadjes en romantische burchten is het bekendste en mooiste gedeelte van de Rijn.
Vanaf Heidelberg volg je de Neckar over lommerrijke fietspaden met steeds wisselende uitzichten en daarna het idyllische riviertje de Kocher door vriendelijk boerenland met kleine dorpjes en af en toe een historisch stadje. Daarna moet er twee etappes geklommen worden: van Kochertal naar Jagsttal en daarna omhoog naar de Schwäbische Alb. Door een vredig landschap van akkers, weiden en bos bereik je tenslotte de Alpen.
Deel 2: Garmisch-Partenkirchen – Ferrara via Verona of Venetië (577 resp. 653 km)
Fietspad door het Valsugana (Venetië-route) |
Deel 2 loopt van Garmisch-Partenkirchen door de machtige Alpen naar Ferrara, halverwege de Povlakte. Daarbij zijn twee passen te bedwingen, die vergeleken de meeste Alpenpassen niet zwaar zijn: eerst de Buchener Höhe (1247 m) en daarna de Reschenpas (1515 m). Bij de Buchener Höhe kan de fiets desgewenst mee in een regionale trein met lage instap; bij de Reschenpas biedt een bus met aanhanger voor fietsen uitkomst. Meer over hulp van trein of bus in de Alpen vind je onder Veelgestelde vragen > Hoe zwaar is de route?
Door hun geringe hoogte zijn beide passen al vroeg in het jaar sneeuwvrij: vaak al in april, maar zeker in mei.
De rest van het 440 km lange Alpentraject verloopt hoofdzakelijk over mooie fietspaden naast rivieren, tegen een decor van imposante bergen, met af en toe een korte klim. De laatste 140 km van dit Alpentraject, van Ora (bij Bolzano) via Trento naar Verona, vinden sommige fietsers een beetje saai, omdat je bijna niet door plaatsjes komt en het fietspad soms dicht bij de snelweg ligt. Er is hier echter geen rustig alternatief voor de 'fietssnelweg' langs de Ádige. Als je in Trento voor de Venetië-route kiest (zie hieronder) zit je een korter stuk op deze 'fietssnelweg'.
Via Verona of Venetië?
In Trento, de eerste echt Italiaanse stad op de route, kun je kiezen tussen de hoofdroute via Verona of de Venetië-route. Deze laatste is 74 km langer, heeft iets meer hoogteverschil, maar is landschappelijk de fraaiste. In beide gevallen gaan na ca. 100 km de Alpen abrupt over in de Povlakte, die meer boeit door de goede keuken en de historische steden dan door het landschap. Zo'n 30 km voor Ferrara komen hoofdroute en Venetië-route weer bij elkaar.
Via Verona
In de hoofdroute is Verona het onbetwiste hoogtepunt, met zijn Romeinse Arena en een aantal prachtige romaanse kerken. Maar ook het nog geheel door een imposante stadsmuur met 24 torens omgeven Montagnana is een aangename verrassing.
Via Venetië
De Venetië-route begint met een pittige klim naar het Lago di Caldonazzo (4,2 km 6-10%), die desgewenst per trein gedaan kan worden. Het fietspad door het Valsugana naar het fraai gelegen Bassano del Grappa behoort tot de mooiste stukken van de hele route. Anders dan op de hoofdroute is hier geen snelweg dichtbij de route. De route loopt niet helemaal tot Venetië maar tot Oriago, waar campings en hotels zijn en je frequente bussen naar Venetië rijden. In Venetië kan en en mag je niet fietsen (te veel voetgangers en bruggetjes met traptreden) en de weg erheen leidt na Oriago door de weinig aantrekkelijke havenstad Mestre.
Na Venetië gaat de route over de uitgestrekte Povlakte verder naar Ferrara.
Of via het Gardameer?
In deel 2 staan ook een korte route naar Tórbole aan de noordpunt van het Gardameer en een route vanaf Bardolino aan de zuidoostkant van het meer terug naar de hoofdroute, die je voor Verona weer bereikt. Tussen Tórbole en Bardolino kun je de drukke maar wel brede oeverweg volgen, maar toch is het veiliger en misschien ook prettiger om de boot over het meer nemen. Dit kan echter alleen in de zomer en herfst. Gelukkig kun je ook in het voorjaar al de boot nemen tot Malcésine om zo de tunnels op de eerste 16 km van de oeverweg te vermijden.
Rondje Noord-Italië
Je kunt de hoofdroute of de Gardameer-route met de Venetië-route combineren tot een klein rondje Noord-Italië. In de richting Trento – Gardameer – Verona – Ferrara – Venetië – Trento zijn de hellingen minder steil dan in de andere richting. Dit rondje is ongeveer 560 km lang, of als je het stuk heen en terug naar Ferrara weg laat 70 km minder.
Het Timmelsjoch is met 2509 de hoogste pas in de Extra sportieve Alpenvariant. |
Extra sportieve Alpenvariant
Voor de berggeiten die in de Alpen een grotere sportieve uitdaging zoeken wordt in deel 2 kort een variant beschreven met een paar flinke cols. De ruimte in het boek liet niet toe deze variant op dezelfde manier te beschrijven als de andere routes. Wel is er een campinglijstje in de gids opgenomen. In alle bundels met GPS-tracks op deze site zit ook een track van deze variant.
Deze extra sportieve variant gebruikt in plaats van de Reschenpas (1515 m) het Timmelsjoch (2509 m, max. ca. 10%, hoogteverschil vanaf Sölden ca. 1300 m, inclusief de 150 hoogtemeters die je 8 km voor de top weer verliest). Kort na de top is er een 800 m lange, zwak verlichte tunnel. Deze pas is normaliter open van half juni tot half oktober, maar door de grote hoogte kan zelfs midden in de zomer de pas tijdelijk dicht zijn vanwege slecht weer. Fiets je richting Nederland dan is het hoogteverschil vanaf St. Leonhard/S. Leonardo 1800 m met meerdere kilometers à 10-11%. Na de pashoogte moet je na een paar km afdaling weer 150 m omhoog voordat je definitief kunt afdalen.
In Meran kun je desgewenst weer overstappen op de hoofdroute of pas daar beginnen aan de extra sportieve variant, die na Meran verder gaat met de Gampenpas/Passo delle Palade (1512 m, max 8%, hoogteverschil ca. 1200 m). Vanaf de Italiaanse zijde is het hoogteverschil 500 m bij een helling van meestal 4%. Daarna volgt de Passo Campo Carlo Magno (1681 m, hoogteverschil vanaf beide zijden bijna 800 m, max. 9%, vanaf de zuidzijde één km 10-11%) en tenslotte de Passo del Ballino (755 m, van beide zijden max. 7%, hoogteverschil vanuit het noorden ca. 370 m, vanaf de andere kant cxa. 690 m.) De Passo Campo Carlo Magno biedt mooie uitzichten op de Dolomiti di Brenta.
Deel 3: Ferrara – Rome via Assisi en/of Florence (522, 576 resp. 567 km)
Uitzicht kort na het hoogste punt in de Apennijnen (hoofdroute) |
In dit derde deel kun je kiezen tussen drie routes tussen Ferrara en Rome. Alledrie voeren ze vanuit de Povlakte over de lieflijke, groene Apennijnen en door het oogstrelende heuvelland van Midden-Italië naar de Eeuwige Stad. De ene route is aanzienlijk zwaarder dan de andere, maar zelfs als je de lichtste route kiest blijft deel 3 het zwaarste deel van de route. (Zie ook de hoogteprofielen onder Veelgestelde vragen > Hoe zwaar is de route?)
De hoofdroute via Ravenna en Assisi is het lichtst, maar met één pas over de Apennijnen en de nodige heuvels tussen Assisi en Rome moet er toch heel wat geklommen worden.
De Toscane-route via Florence en Siena is het mooist, maar daar moet je dan ook meer dan twee keer zo veel hoogtemeters overwinnen.
De derde route, via Florence en Assisi, houdt qua zwaarte en schoonheid het midden tussen de beide andere routes.
Een waarschuwing: natuurlijk is ook in deel 3 geprobeerd de route zo rustig mogelijk te houden, maar omdat het wegennet in Midden- Italië niet erg fijnmazig is en fietspaden nagenoeg ontbreken, zijn wat drukkere wegen hier soms niet te vermijden. Helaas verkeren de wegen in Midden-Italië bovendien vaak in een erbarmelijke staat van onderhoud. Als het je puur om het fietsplezier gaat en je niet per sé naar Rome wilt fietsen is het dus misschien beter Verona, Venetië of Bologna als eindbestemming te kiezen.
De hoofdroute: via Ravenna en Assisi
Een eerste hoogtepunt in de hoofdroute tussen Ferrara en Rome is Ravenna met zijn schitterende vroeg-christelijke mozaïeken. Niet lang daarna fiets je langzaam omhoog de Apennijnen in. De gebruikte pas is op een klein stuk na niet al te steil. Na Assisi, de stad van Franciscus, kun je genieten van het prachtige heuvellandschap in het zuiden van Umbrië. Tot Rome moet je daarbij wel de nodige heuvels overwinnen, maar toch is dit de lichtste van de drie routes in deel 3.
De Toscane-route: via Florence en Siena
Deze route is vanaf Bologna, waar je de Povlakte achter je laat, landschappelijk één groot feest: eerst een panoramische route over de Apennijnen naar Florence, dan de heuvels van Toscane, en tenslotte het grote kratermeer van Bolsena. Cultureel zijn Bologna, Florence en Siena de hoogtepunten, maar ook de vele kleine en minder bekende plaatsjes zullen je zeker bekoren.
Omdat er na Bologna nog maar weinig vlakke kilometers zijn is dit veruit de zwaarste route.
De derde mogelijkheid: via Florence en Assisi
Een derde optie is eerst tot Florence de Toscane-route te volgen en daar over te stappen op de route Florence – Assisi. Zo kun je deze twee bijzondere steden op weg naar Rome te bezoeken. Na Florence brengt een fraai parcours over de heuvels met cipressen, wijngaarden en olijfbomen je naar het dal van de Arno. De dalflank van deze rivier biedt aardige uitzichten op de bergen aan de overkant. Een steil, maar heerlijk rustig bergweggetje met mooie vergezichten (of een drukkere maar lichtere variant zonder bijzondere panorama's) mondt ruim voor Assisi uit in de hoofdroute die je verder naar Rome voert.
Deze route houdt qua zwaarte het midden dus de beide andere.
Rondje Midden-Italië
Je kunt de drie routes in deel 3 combineren tot een pittig, maar onvergetelijk mooi rondje van ca 780 km door Midden-Italië: Florence – Assisi – Rome – Siena – Florence. Andersom kan natuurlijk ook, maar dan begin je met het zwaarste gedeelte.