Hoe de Rome-route ontstond

Veldwerk in het Vinschgau/Val Venosta (1992).
Door de aanleg van het fietspad langs de Etsch/Ádige zit dit leuke weggetje niet meer in de route.

De Rome-route heeft een lange ontstaansgeschiedenis. Het begon allemaal toen ik op TV de Elfstendtocht van 1986 zag. Dat wekte in mij het verlangen Grote Daden te verrichten. Nu ben ik – in weerwil van mijn Friese achternaam – een bar slechte schaatser. Een Elfgrachtentocht zou voor mij wel het maximaal haalbare zijn geweest. Fietsen ging (en gaat) mij veel beter af, en zo rijpte het plan voor een lange fietstocht: Amsterdam – Venetië.

Ik vind het van jongs af aan leuk om wegenkaarten te bestuderen, dus ontwierp ik voor mezelf een zo mooi en rustig mogelijke route. Terug van Venetië leek het me een goed idee routeboekjes te maken van deze tocht om zo andere fietsers te laten profiteren van mijn avondenlange voorbereiding. Volgende vakanties werden dan ook besteed aan het zoeken van alternatieven voor stukken route die tegengevallen waren: te druk, niet mooi genoeg of te modderig. Dat ging niet vlug: Google Maps, Streetview, Google Earth en OpenStreetMap bestonden nog niet. Het was vaak trial-and-error aan de hand van wandelkaarten en waar die niet voorhanden waren gewone wegenkaarten voor automobilisten. In Italië zaten die bovendien vol fouten. Soms schoot ik zo weinig op met het uitproberen van mogelijke routes dat ik me 's avonds weer op dezelfde camping aanmeldde waar ik 's ochtends vertrokken was.

Toch leek de route na een paar jaar klaar te zijn. Op de Fietsvakantiebeurs hing ik daarom oproepjes op met de tekst "Wie wil mijn route naar Venetië testen?" Ik was er van uitgegaan dat de meeste fietsers die een dergelijke tocht ondernamen jonge, sportieve mensen waren. Toen ik in 1987 naar Venetië fietste was ik 38 jaar en hield ik wel van een sportieve uitdaging. De route ging dan ook heuvel op, heuvel af door de Eifel en de Hunsrück. In de Alpen ging hij over drie passen: het Hahntenjoch met enkele kilometers à 13%, het Timmelsjoch (2509 m) op de Oostenrijks-Italiaanse grens en de Passo di Pian di Fugazze (1157 m) tussen Rovereto en Vicenza.

De eerste testrijders, een 50+ echtpaar, stuurden me vanuit Duitsland een ansichtkaart (je had nog geen email) waar op ze schreven: "Je route gaat ons veel te veel op en neer, we zijn er vanaf gestapt en volgen nu de Ahr omlaag en straks de Rijn omhoog!" Zo kwam ik er gelukkig bijtijds achter dat een deel van de doelgroep (het overgrote deel, weet ik inmiddels) niet meer zo jong en atletisch is. De route werd helemaal herzien om hem zo licht mogelijk te maken. Tevens werd het eindpunt verlegd van Venetië naar Florence, want daar vertrok de fietsbus terug naar Nederland. En zo kwamen de routegidsen in 1996 op de markt onder de titel 'Fietsen naar Toscane'.

Achteraf bleek die fietsbus overigens maar een zeer bescheiden rol te spelen bij de terugreis. Bovendien lieten veel fietsers mij weten verder te willen naar Rome, iets waar ik met mijn protestantse roots niet meteen aan gedacht had. Dus werd de route doorgetrokken naar Rome en de titel veranderd in 'Reitsma's Route naar Rome'. Ook werd een extra route toegevoegd via Venetië, wat toch mijn eerste liefde in Italië gebleven is.

Daarmee is het verhaal nog niet af: bij elke nieuwe druk zijn er wel een aantal verbeteringen doorgevoerd, soms omdat  nieuw aangelegde fietspaden een betere route mogelijk maken, maar vaak ook naar aanleiding van mails en blogs van fietsers. In een aantal van die blogs was bijvoorbeeld te lezen dat je een plaats voor de fiets moest reserveren als je de Arlbergpas per trein wilde doen. Anders kon je alleen mee als de conducteur een oogje toe wilde knijpen. En dat wilde lang niet elke conducteur.

Dat was de aanleiding om in 2016 de hele Arlbergpas er uit te gooien en te vervangen door de Buchener Höhe, waar je wèl zonder reservering in de trein kunt stappen. Bovendien is die pas veel lager en de route er naartoe (nog) mooier en rustiger dan de oude route. Aanvankelijk vond ik het wel een probleem dat de nieuwe route zo'n 80 km langer is. Tot ik me realiseerde dat wie vlug in Rome wil zijn toch niet met de fiets gaat. Beleidsmakers zouden het "voortschrijdend inzicht" noemen.

Omdat met deze veel lagere pas de route door de Alpen voor de echte berggeit sindsdien geen echte uitdaging meer vormt stip ik nu in deel 2 kort een extra sportieve variant door de Alpen aan. Daarin zit onder meer het Timmelsjoch, dat  het hoogtepunt vormde in de boven al genoemde 'oertocht' in 1987. Wie deze variant wil volgen zal het moeten doen met de GPS-track op de site en het campinglijstje in het boek; voor een volledig beschreven route was geen plaats, want de boekjes mogen niet te dik worden.